Tuấn Dương là gương mặt quen thuộc với khán giả vào những năm cuối thập niên 80 đầu 90. Ông nổi tiếng khi vào vai Xuân Tóc Đỏ trong vở kịch chuyển thể từ tiểu thuyết “Số đỏ” của nhà văn Vũ Trọng Phụng.

Diễn viên Tuấn Dương, tên đầy đủ là Nguyễn Tuấn Dương, sinh năm 1952, tại Hà Nội trong một gia đình không có truyền thống nghệ thuật. Bố và mẹ đều là bác sĩ quân y. Tốt nghiệp cấp 3, gia đình muốn ông học theo nghề của bố mẹ, trở thành một bác sĩ.

Thế nhưng học được một thời gian, Tuấn Dương đã tự ý nghỉ vì thấy không hợp, và quyết định đi bộ đội. Sau đó, ông thi đỗ Khoa Văn hóa quần chúng khóa 6 (1983 – 1987) tại Đại học Văn hóa Hà Nội.

Có được tấm bằng đại học trong tay, nam diễn viên lại đi dạy nhảy ở các Nhà Văn hóa, Cung Văn hóa ở Hà Nội. Trong một lần khi vừa dạy nhảy xong, ông tình cờ thấy đoàn kịch đang tập vở “Số Đỏ” nhưng chưa tìm được ai vào vai nhân vật Xuân Tóc Đỏ, ông đã thử vai và không ngờ lại diễn hợp.

Sau này, vở kịch đã được đưa đi lưu diễn nhiều nơi trong nước và nhận về sự tán dương của khán giả. Nhân vật Xuân Tóc Đỏ đặt dấu ấn của Tuấn Dương trên con đường diễn xuất. Đây cũng là vai diễn để đời và nổi đình đám trong những năm 1989-90 của ông.

Trong quá trình phát triển sự nghiệp, Tuấn Dương hầu như chỉ công tác tại đoàn kịch Công an Nhân dân, sau đó thì về hưu. Cấp bậc cao nhất là Trung tá Công an. Công chúng thường gọi ông với cái tên quen thuộc là Trung tá Tuấn Dương.

Trong sự nghiệp diễn xuất của mình, Tuấn Dương chuyên đóng những vai hài mang tính kết nối và được các đạo diễn chấm vào các vai nông dân, trưởng thôn, hoặc gã chồng sợ vợ. Các bộ phim nổi tiếng có sự tham gia của ông phải kể đến như: Đất Và Người, Làng Ven Đô, Chuyện Đã Qua, Lều Chõng, Lập Trình Cho Trái Tim (vai bố Cá sấu chúa Quỳnh Nga).

Các phim khác như: Những Mảnh Đời Ngang Trái” (vai anh Tơ), Đường Về Hang Ổ (vai đại ca Hưng Đại bàng), Tin Vào Điều Không Thể (vai ông bán bánh mì), Khi Đàn Chim Trở Về (vai ông Đa),…

Ngoài những tác phẩm kể trên, Tuấn Dương còn góp mặt trong nhiều tiểu phẩm hài trong chương trình như: Gặp Nhau Cuối Tuần hay Gala Cười. Bên cạnh đó, ông cũng được biết đến là một nghệ sĩ lồng tiếng cho các phim nước ngoài hoặc phim do Đài truyền hình Việt Nam sản xuất. Khi về già, ông vừa tham gia đoàn kịch Công an nhân dân, vừa đóng phim truyền hình cũng như vai diễn hài.

Năm 2013, Tuấn Dương từ giã cõi đời vì căn bệnh ung thư, để lại niềm tiếc thương, sự mất mát cho làng nghệ thuật nước nhà. Nhìn lại các vai diễn của cố nghệ sĩ, ít ai đoán được t.uổi thực vì ông sở hữu gương mặt trẻ trung, lúc nào cũng hiện hữu nụ cười thân thiện. Tuy nhiên, đằng sau nụ cười đó lại là một người nghệ sĩ với những khoảng lặng của riêng mình.

Tuấn Dương kết hôn muộn vào năm 2009 và không có con. Nhắc lại nghiệp diễn của cố nghệ sĩ, có lẽ vai diễn để lại ấn tượng lớn nhất trong lòng khán giả là vai Xuân Tóc Đỏ trong vở kịch chuyển thể từ tiểu thuyết “Số Đỏ” của nhà văn Vũ Trọng Phụng.

Những khán giả yêu sân khấu kịch những năm 80 – 90 chắc hẳn đều nhớ hình ảnh gầy gò, dáng người nhỏ nhưng nụ cười luôn thường trực của Tuấn Dương trong vai diễn này.

Trong vở kịch có cảnh Xuân Tóc Đỏ bế bà Phó Đoan (do Ngọc Dậu đóng) vào trong phòng, nhưng Tuấn Dương nhỏ con còn Ngọc Dậu to béo nên ông để tuột bà xuống đất. Diễn viên Ngọc Dậu nhanh ý diễn luôn cảnh ngược lại, thành bà Phó Đoan bế Xuân Tóc Đỏ, vừa bế vừa nói: “Thôi, để tôi bế cậu”.

Khán giả được một trận cười và đoàn quyết định thay đổi cảnh luôn trong kịch bản. Vở kịch đã được đưa đi lưu diễn nhiều nơi, nhận được sự tán dương của công chúng cả nước.

Chia sẻ về người bạn, người đồng nghiệp gắn bó lâu năm, NSƯT Hương Dung nói: “Tuấn Dương say mê, nhiệt huyết, nhưng có lẽ, cậu ấy chưa phải là người may mắn trong nghiệp diễn.

Cậu ấy chưa có được những vai diễn để đời, những vai diễn khi nhắc đến là người ta nhớ ngay đến Tuấn Dương. Cậu ấy cũng chưa kịp được phong tặng nghệ sĩ… Ngay cả trong nghề diễn, tôi cũng thấy tiếc và xót xa cho Tuấn Dương”.

Nhắc đến cuộc sống đời tư của cố nghệ sĩ, bạn bè đồng nghiệp nhận xét rằng Tuấn Dương số đơn giản. Cả đời ông sống hết mình vì nghệ thuật, làm việc với tất cả sự nhiệt huyết và say mê. Bề ngoài vui vẻ, hài hước nhưng ít người biết rằng cuộc đời của ông lại có nhiều nỗi buồn.

Tuấn Dương biết mình mắc bệnh ung thư thực quản từ năm 2012 nhưng ông vẫn luôn say mê nghiệp diễn và tham gia đóng phim, kịch. Đặc biệt, nam diễn viên còn là người lồng tiếng rất giỏi và có một giọng nói rất đặc trưng, không lẫn với người nào.

Ông thường đảm nhận công việc lồng tiếng cho các phim nước ngoài hoặc phim do Đài truyền hình Việt Nam sản xuất. Khi khối u chèn vào thanh quản, không nói được nữa, ông đã rất buồn và luôn giấu cả đoàn làm phim về căn bệnh của mình.

Vì thế, hầu hết các nghệ sĩ khi đóng chung và làm việc cùng Tuấn Dương đều không biết ông bị bệnh, mọi người chỉ thấy ông luôn lạc quan, tươi cười, trêu đùa mọi người, như từ trước đến nay ông vẫn thế.

“Trò đời” là một trong những bộ phim cuối cùng trong sự nghiệp diễn xuất của Tuấn Dương. Thời điểm VTV khởi quay, là lúc ông đã biết mình mắc bệnh ung thư. Nhưng ông nhất định không chịu truyền hóa chất, không xạ trị vì sợ bị rụng tóc, sẽ ảnh hưởng đến đoàn làm phim và hình ảnh nhân vật mà mình đảm nhận.

Ở Tuấn Dương, người ta luôn thấy sự lạc quan, hài hước. Ngay cả khi bị bệnh, đau đớn, ông cũng không kêu ca nửa lời, mà vẫn luôn động viên những người xung quanh. Thậm chí, để xua tan không khí buồn bã trong bệnh viện, ông còn dạy múa hát văn nghệ cho các bác sĩ và các bệnh nhân cùng phòng với ông.

Sự ra đi của Tuấn Dương khiến công chúng, người thân, bạn bè và đồng nghiệp không khỏi tiếc nuối. Khán giả sẽ mãi mãi nhớ về một diễn viên hiền hậu, chất phác và đặc biệt là nụ cười “như Tuấn Dương” mà các anh em đồng nghiệp vẫn nói về ông.